LUZ ST SAUVEUR wordt historisch vereenzelvigd met het dal van de Barèges, waarvan het later de provinciestad werd.
De naam van deze vallei heeft de etymologie van "Verborgen Vallei".
Lange tijd lag het effectief ingesloten in het hart van de hoogste Pyreneeënmassieven, met geen andere mogelijke verbinding met de rest van het land dan via de Tourmalet-pas (2.122 m hoogte), die onbegaanbaar was tijdens de wintermaanden.
Aldus verlaten, manifesteerde deze bevolking zich slechts tot de 12e eeuw door haar gevechten tegen de indringers, Moren of Miquelets, die gewillig op deze gronden neerstreken.
Aangezien hun suzerein hen in deze kritieke ogenblikken niet kon helpen, maakten zij er een gewoonte van het zonder hem te doen.
De betrekkingen tussen hen werden steeds zeldzamer en gespannener.
De "Toys", wier motto luidde dat zij alleen bang waren voor "God, de bliksem en de lawine", hadden vaak geen respect voor de autoriteiten, die zij zelfs molesteerden.
Rond 1319 besloot de toenmalige graaf van Bigorre, Centulle III, ongetwijfeld moe van deze lastige mensen die meer last dan goed waren, hen te emanciperen.
Hij gaf hun al het land in de vallei, dat hij als onvruchtbaar beschouwde, en vroeg hun slechts de grens te verdedigen en in ruil daarvoor een paar extra tienden te betalen.
Deze half-ridders, die het aan hun verzet te danken hadden dat zij hun vrijheid hadden veroverd in een tijd dat hun leeftijdgenoten nog speenziek waren, waren hier waarschijnlijk enigszins trots op.
Het is nog steeds, samen met een sterk gevoel van onafhankelijkheid, een van de dominante eigenschappen van hun ras.
